Geologia
Budowa mozaikowa
Geolodzy dzielą cały masyw na Sudety Zachodnie i Sudety Wschodnie. Ich
granica nie pokrywa się jednak z podziałem geograficznym, lecz przebiega na
obszarze Republiki Czeskiej, na wschód od Ziemi Kłodzkiej. Różnorodne skały
(magmowe, metamorficzne i osadowe) różnego wieku, od prekambru do
kenozoiku, budują niewielkie jednostki tektoniczne, pooddzielane uskokami,
tworzące tzw. mozaikową budowę geologiczną. Typowe góry zrębowe. Obszar
Przedgórza Sudeckiego należy do bloku przedsudeckiego.
Jednostki tektoniczne
W obrębie Sudetów można wyróżnić następujące jednostki geologiczne: blok
karkonosko-izerski, nieckę północnosudecką, metamorfik kaczawski, nieckę
śródsudecką, depresję Świebodzic, blok sowiogórski, strukturę bardzką,
masyw gabrowo-diabazowy Nowej Rudy, metamorfik kłodzki, metamorfik
bystrzycko-orlicki, masyw kudowski, rów górnej Nysy, masyw
kłodzko-złotostocki, metamorfik Lądka i Śnieżnika, strefę Starego Miasta.
Na obszarze Czech występują: niecka podkarkonoska, kopuła Keprnika, kopuła
Desny, masyw Żulowej, masyw Jesenika, masyw Sobotina, kulm wschodniosudecki.
Przedgórze Sudeckie i część Niziny Śląskiej obejmuje blok przedsudecki.
Większa część Sudetów zbudowana jest ze skał metamorficznych, w mniejszej
ilości występują skały magmowe - głębinowe i wulkaniczne oraz skały
osadowe.
Rozwój
Sudety zostały wypiętrzone podczas orogenezy kaledońskiej oraz orogenezy
hercyńskiej. Wtedy nastąpiła metamorfoza wcześniej powstałych skał
osadowych i wulkanicznych oraz intruzje skał magmowych, przede wszystkim
granitów. Następnie, przez około 200 mln lat, Sudety były niszczone przez
czynniki zewnętrzne. W wyniku ich działania Sudety zostały niemal
całkowicie zrównane, a następnie pokryte dość grubą warstwą osadów, zarówno
lądowych jak i morskich, głównie piaskowców. Gdyby nie kolejna orogeneza –
alpejska – Sudetów w sensie orograficznym by nie było. Sztywne i grube
warstwy skorupy ziemskiej nie zostały jednak sfałdowane, lecz potrzaskane
na kilkanaście części, z których każda została wyniesiona na inną wysokość.
Tak powstały góry zrębowe.
Surowce mineralne
Liczne surowce mineralne: węgiel kamienny, antracyt i węgiel brunatny,
surowce skalne, baryt, fluoryt, rudy metali, uran, kamienie półszlachetne
itp.
|