Geografia

Karpaty wchodzą w skład alpejskiego systemu górskiego. Zajmują one powierzchnię 190 tys. km² i tym samym stanowią drugi po Alpach łańcuch górski Europy. W granicach Polski powierzchnia Karpat wynosi około 19 600 km², co stanowi około 6,3% powierzchni kraju.

Od Alp oddzielone są w okolicach Bratysławy doliną Dunaju. Stąd ciągną się blisko 1500-kilometrowym łukiem, który odgina się w kierunku północno-wschodnim, otaczając Kotlinę Panońską i Wyżynę Transylwańską. Od Gór Wschodnioserbskich oddzielone są ponownie doliną Dunaju (w okolicach rumuńskiego miasta Orşova) – odcinek ten nosi nazwę Żelaznych Wrót. Brama Morawska w Czechach oddziela Karpaty od Sudetów.

Szerokość łańcucha karpackiego jest zróżnicowana i wynosi od 100 do 500 km. Największa szerokość odpowiada najwyższym szczytom – Gerlachowi (2655 m n.p.m.) w Tatrach słowackich oraz Moldoveanu (2543 m n.p.m.) w Karpatach Południowych.

Karpaty nie stanowią jednego nieprzerwanego łańcucha górskiego, ale raczej składają się z wielu wyróżniających się pod względem geologicznym i orograficznym pasm górskich. Różnorodność krajobrazów jest porównywalna z Alpami. Jednocześnie góry te rzadko osiągają wysokości powyżej 2500 m n.p.m., dlatego nie można tu znaleźć tak wyraźnej polodowcowej rzeźby wysokogórskiej. W Karpatach nie zalega wieczny śnieg.


Łańcuch Karpat zajmuje odpowiednio:

1. na Słowacji 61% powierzchni kraju,
2. w Rumunii 48,8% powierzchni kraju,
3. w Czechach 16% powierzchni kraju,
4. na Węgrzech 9,7% powierzchni kraju,
5. w Polsce 6,2% powierzchni kraju,
6. na Ukrainie 3,6% powierzchni kraju,
7. w Austrii 0,6% powierzchni kraju.

Inaczej wygląda stosunek powierzchni ogólnej Karpat, mianowicie:

1. Karpaty rumuńskie zajmują 55,5% powierzchni ogólnej Karpat,
2. Karpaty słowackie zajmują 14,3% powierzchni ogólnej Karpat,
3. Karpaty ukraińskie zajmują 10,3% powierzchni ogólnej Karpat,
4. Karpaty polskie zajmują 9,3% powierzchni ogólnej Karpat,
5. Karpaty czeskie zajmują 6% powierzchni ogólnej Karpat,
6. Karpaty węgierskie zajmują 4,3% powierzchni ogólnej Karpat,
7. Karpaty austriackie zajmują 0,2% powierzchni ogólnej Karpat.